Zimowe miesiące oznaczają krótsze dni, dłuższe noce i trudniejsze warunki pogodowe. Dla zarządców nieruchomości, właścicieli firm czy inwestorów to sygnał, że systemy oświetleniowe obiektu muszą zostać odpowiednio przygotowane. Audyt i konserwacja oświetlenia przed zimą pomogą zapewnić bezpieczeństwo użytkowników oraz ciągłość działania instalacji w najciemniejszym okresie roku. Co więcej, pozwolą zoptymalizować zużycie energii w okresie, gdy światło sztuczne jest wykorzystywane znacznie intensywniej niż latem.
Dlaczego audyt oświetlenia przed zimą jest konieczny?
Zimowe warunki uwydatniają słabe punkty instalacji oświetleniowych. Krótsze dni i częste opady sprawiają, że odpowiednie oświetlenie terenu wokół firmy oraz wnętrz budynków staje się kluczowe. Przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznego dostępu do budynków i miejsc pracy – także po zmroku w sezonie zimowym. Regularny audyt oświetlenia to zatem nie tylko kwestia oszczędności, ale i spełnienia wymogów prawnych oraz ubezpieczeniowych.
Oprócz bezpieczeństwa ludzi stawką jest też niezakłócone funkcjonowanie obiektu. Awaria oświetlenia w środku zimy może sparaliżować pracę całego zakładu. Wykrycie zużytych lamp, uszkodzonych opraw czy wadliwych czujników zawczasu pozwala zapobiec nagłym usterkom w trakcie mrozów. Zimowe miesiące to prawdziwy test dla oświetlenia.
Kluczowe obszary przeglądu i konserwacji oświetlenia
Przygotowanie instalacji oświetleniowej do zimy warto zacząć od listy najważniejszych zadań serwisowych. Oto kluczowe obszary, na które należy zwrócić uwagę podczas audytu i konserwacji.
Czyszczenie opraw i źródeł światła
Zabrudzone klosze lamp i reflektory mogą znacząco obniżyć ilość emitowanego światła. Przed zimą należy oczyścić wszystkie oprawy, zwłaszcza zewnętrzne (lampy na fasadach, słupach, ogrodowe). Po dużych opadach śniegu warto odgarnąć śnieg z lamp, ponieważ nowoczesne źródła LED emitują niewiele ciepła i same nie stopią pokrywy. Czyste i odsłonięte lampy zapewnią odpowiednią jasność otoczenia.
Kontrola stanu opraw i okablowania
Należy sprawdzić, czy lampy i słupy oświetleniowe są stabilnie zamocowane oraz czy ich obudowy i uszczelki zachowują szczelność. Uszkodzony klosz lub nieszczelna oprawa mogą doprowadzić do przedostania się wilgoci i awarii przy mrozie.
– Równie ważna jest inspekcja przewodów – podpowiada Jakub Bednarczyk, Kierownik Serwisu w LED line. – Zamarzająca i rozmarzająca ziemia potrafi wypchnąć płytko ułożone kable na powierzchnię. Odsłonięte odcinki okablowania należy zabezpieczyć (ponownie zakopać lub osłonić), zanim grunt skuje mróz. Serwisanci powinni też skontrolować złącza i styki – wyeliminować ślady korozji czy luzy. Regularna konserwacja przewodów i opraw w sezonie zimowym, połączona z bieżącą naprawą usterek, jest niezbędna dla utrzymania bezpieczeństwa instalacji. – konkluduje.
Wymiana niesprawnych źródeł światła
Przepalone żarówki, migoczące świetlówki czy słabnące moduły LED należy wymienić przed zimą – każda niesprawna lampa osłabia efektywność całej instalacji. Skrajnie niskie temperatury dodatkowo skracają żywotność tradycyjnych źródeł światła, więc zawczasu warto uzupełnić braki i zaopatrzyć się w zapasowe żarówki lub moduły. Jesienny przegląd to najlepszy moment, by wszystkie oprawy świeciły pełnym blaskiem, gdy nadejdą długie, zimowe noce.
Sprawdzenie systemów sterowania
Warto przetestować działanie czujników zmierzchowych, czujników ruchu oraz programatorów czasowych sterujących oświetleniem. Zmiana czasu i krótsze dni wymagają korekty ustawień – lampy zewnętrzne muszą załączać się wcześniej niż latem. Upewnij się, że automatyka (np. sterowniki oświetlenia lub system BMS) ma zaktualizowane harmonogramy dostosowane do zimowego trybu pracy obiektu.
Oświetlenie awaryjne
Zimą wzrasta ryzyko przerw w dostawie prądu (awarie sieci podczas śnieżyc, oblodzenie linii itp.). Należy sprawdzić oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne – przetestować, czy oprawy z wbudowanymi akumulatorami zapalają się automatycznie przy zaniku zasilania i świecą przez wymagany okres (np. 1 lub 3 godziny). Upewnij się, że znaki wyjść są widoczne i podświetlone, a jeśli obiekt ma agregat prądotwórczy lub UPS, skontroluj również te urządzenia. Regularny serwis oświetlenia awaryjnego zapewni bezpieczeństwo ludzi w razie ewentualnego blackoutu.
Modernizacja oświetlenia – oszczędność i niezawodność zimą
Audyt przed zimą to nie tylko okazja do napraw, ale i do unowocześnienia instalacji. Wymiana przestarzałych lamp na LED potrafi przynieść wymierne korzyści zarówno pod względem energooszczędności, jak i niezawodności działania w trudnych warunkach. Na co warto zwrócić uwagę?
Przede wszystkim na technologię LED, która stała się standardem efektywnego oświetlenia. W porównaniu do tradycyjnych żarówek czy lamp wyładowczych, diody LED cechuje bardzo wysoka skuteczność świetlna i długa żywotność. Szacuje się, że wymiana konwencjonalnych opraw na LED może obniżyć zużycie energii nawet o 50–75%, a przy tym ograniczyć koszty konserwacji dzięki wydłużonemu czasowi życia diod.
To szczególnie ważne zimą, gdy światło jest potrzebne przez większą część doby. Co więcej, LED-y świetnie radzą sobie na mrozie – w odróżnieniu od świetlówek czy lamp wyładowczych, których jakość świecenia wyraźnie spada poniżej 0°C.
– Diody LED zapalają się od razu nawet w temperaturach rzędu -40°C, dając pełny strumień światła bez migotania. Gwarantują stabilne, jasne światło nawet w głębokim mrozie, podczas gdy stare świetlówki potrafią migotać albo gasnąć przy -10°C – podkreśla Norbert Chrzanowski, Dyrektor Techniczny w LED line.
Drugim istotnym elementem są systemy sterowania i automatyki oszczędzające energię. W przestrzeniach rzadziej uczęszczanych (np. magazyny, parkingi po godzinach pracy) warto zamontować czujniki ruchu lub obecności, które włączą oświetlenie tylko wtedy, gdy jest to potrzebne. W sezonie zimowym, gdy zmrok zapada wcześnie, takie czujniki zwiększają bezpieczeństwo w ciemnych zakątkach obiektu, a jednocześnie zapobiegają marnowaniu prądu.
Dobrą praktyką jest też zastosowanie czujników zmierzchowych na zewnątrz – automatycznie zaświecą lampy o właściwej porze wieczorem i wyłączą je nad ranem. Coraz popularniejsze stają się inteligentne systemy zarządzania oświetleniem, które pozwalają programować sceny świetlne, harmonogramy i zdalnie nadzorować całe instalacje. Takie rozwiązania mogą np. obniżać natężenie światła w strefach, gdzie aktualnie nikogo nie ma, albo dostosowywać jasność do światła dziennego wpadającego przez okna. Automatyzacja oświetlenia przekłada się na realne oszczędności i wygodę – raz skonfigurowany system dba zimą o to, by światło było zawsze tam, gdzie trzeba, i tylko wtedy, gdy jest potrzebne.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Prawidłowo przeprowadzony audyt i konserwacja systemów oświetleniowych przed zimą to najlepszy sposób, by uniknąć niemiłych niespodzianek, gdy nastaną mrozy i długie noce. Dobrze oświetlony teren firmy oraz wnętrza budynków znacząco podnoszą bezpieczeństwo. Jednocześnie modernizacja i usprawnienia (takie jak LED czy automatyka) przekładają się na realne oszczędności finansowe w sezonie wzmożonego zużycia prądu.
Zima nie musi oznaczać wyższych rachunków za światło ani pracy w gorszych warunkach oświetleniowych – wręcz przeciwnie, dla gospodarzy obiektów jest to okazja, by dzięki inwestycjom w nowoczesne oświetlenie uczynić przestrzeń bardziej bezpieczną, komfortową i energooszczędną.