W dobie intensywnej urbanizacji, przyspieszającego tempa życia oraz rosnącej liczby chorób cywilizacyjnych, zdrowie mieszkańców staje się jednym z kluczowych priorytetów współczesnej architektury. Na przecięciu nauk o zdrowiu, neurobiologii i projektowania przestrzeni powstała koncepcja wellness design – projektowania wspierającego fizjologiczną i psychiczną równowagę użytkownika. Firma OKNOPLAST, we współpracy z lekarką i neuroarchitektką – Natalią Olszewską, wprowadza ten standard do świata stolarki okiennej.
Okno jako narzędzie regulacji światła biologicznie czynnego (HCL)
Dzięki rosnącej wiedzy o światłoterapii (light therapy) oraz koncepcji Human Centric Lighting (HCL), wiemy dziś, że światło pełni funkcję nie tylko wizualną, ale również biologiczną i emocjonalną. Światło naturalne – dynamiczne, zmienne w barwie i natężeniu – wpływa bezpośrednio na działanie zegara biologicznego (SCN), metabolizm, syntezę melatoniny i kortyzolu, a także rytmy wydzielania neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina.
„Odpowiednio zaprojektowane okna – ich rozmieszczenie, wielkość, kierunek ekspozycji – pełnią dziś znacznie ważniejszą rolę niż tylko dostarczanie światła. One regulują nasz rytm dobowy, a tym samym wpływają na sen, nastrój, metabolizm, a nawet odporność. To dlatego projektowanie z myślą o ekspozycji na światło dzienne powinno być integralną częścią dbałości o zdrowie mieszkańców.” – komentuje Natalia Olszewska, współzałożycielka IMPRONTA
i autorka raportu „Wellness Design. Zdrowie zaczyna się od przestrzeni”.
W praktyce oznacza to konieczność uwzględnienia takich parametrów jak:
- transmisyjność światła całkpoowitego (Lt) – decydująca o ilości światła docierającego do wnętrza,
- współczynnik selektywności (S = g/Lt) – określający, ile energii słonecznej przedostaje się w stosunku do przepuszczanego światła,
- dobór szklenia o wysokiej przepuszczalności światła widzialnego (VLT) i niskiej emisyjności (Low-E),
- głębokość i profil ramy, która może zwiększać lub ograniczać kąt padania światła dziennego w ciągu roku.
Rozwiązania takie jak system PAVA od OKNOPLAST – z wąskimi ramami i zwiększoną powierzchnią szklenia– zapewniają maksymalny dopływ naturalnego światła, wspierając produkcję serotoniny w ciągu dnia. Usytuowanie i orientacja okien względem stron świata, głębokości pomieszczeń, rodzaju przesłon, a także zastosowania materiałów o odpowiednich właściwościach odbijających lub rozpraszających światło wspiera nas w codziennym funkcjonowaniu. To przekłada się bezpośrednio na synchronizację rytmu dobowego i lepszą jakość snu mieszkańców.
Akustyka jako warunek regeneracji – okno w roli bariery przeciwhałasowej
Drugim filarem wellness designu, coraz częściej podnoszonym w projektach domów i mieszkań, jest komfort akustyczny. Zgodnie z raportem WHO z 2023 roku, hałas środowiskowy powyżej 55 dB uznawany jest za szkodliwy dla zdrowia. Codzienna ekspozycja na hałas wiąże się z wyższym ryzykiem chorób serca, zaburzeń snu, a nawet pogorszenia funkcji poznawczych u dzieci.
W odpowiedzi na te wyzwania konstrukcja profilu i zastosowane pakiety szybowe minimalizują transmisję dźwięków o niskiej i średniej częstotliwości – typowych dla ruchu drogowego, samolotów czy hałasu miejskiego.
„W OKNOPLAST od lat projektujemy rozwiązania, które realnie poprawiają jakość życia. Nasze okna Prismatic, dzięki wysokiej izolacyjności akustycznej skutecznie redukuje hałas zewnętrzny – nawet w intensywnym środowisku miejskim. Dla nas każdy ograniczony decybel to więcej spokoju w domach naszych klientów. Cisza to nie tylko komfort – to profilaktyka zdrowia, lepszy sen, szybsza regeneracja i codzienny spokój.” – podkreśla Zuzanna Dyba, przedstawicielka OKNOPLAST.
Nowy wymiar projektowania: stolarka okienna jako element profilaktyki zdrowotnej
Współczesna stolarka nie może być projektowana w oderwaniu od fizjologii użytkownika. Dostęp do światła dziennego, minimalizacja hałasu, optymalna wentylacja – to dziś nieodłączne komponenty zdrowego domu. Wellness design to standard, który integruje:
- rozmieszczenie okien względem stron świata,
- powierzchnię przeszklenia dopasowaną do funkcji i kubatury pomieszczenia,
- rodzaj zastosowanych pakietów szyb zespolonych (np. z powłokami hydrofilowymi, absorpcyjnymi lub refleksyjnymi),
- możliwości pasywnej regulacji mikroklimatu wnętrza poprzez systemy mikrowentylacji czy nawiewniki higrosterowane.
W perspektywie deweloperskiej i indywidualnej, uwzględnienie tych aspektów w projektach przekłada się na:
- niższe zużycie energii elektrycznej na oświetlenie i chłodzenie,
- lepszą jakość snu i koncentracji użytkowników,
- wyższy komfort psychofizyczny i mniejsze ryzyko depresji sezonowej (SAD),
- realne inwestycje w komfort akustyczny, czyli działania na rzecz zdrowia publicznego, efektywności i dobrostanu – zarówno w przestrzeniach prywatnych, jak i zawodowych.
Nowy standard dla architektów i inwestorów
Zarówno dla architektów, jak i prywatnych inwestorów, zgodność stolarki okiennej z zasadami wellness design staje się nowym kryterium jakości – równie ważnym jak estetyka, parametry termiczne czy cena. OKNOPLAST jako jeden z liderów branży okiennej inicjuje nowy standard oceny produktów: zgodność z zasadami wellness design.
Nowe kryteria wyboru okien stają się szczególnie istotne dla inwestorów indywidualnych planujących budowę domu lub wymianę stolarki okiennej. To także jasny sygnał dla architektów i deweloperów: przyszłość budownictwa leży w projektowaniu wspierającym zdrowie i dobre samopoczucie użytkowników.
Pełny raport plus wywiady z Natalią Olszewską dostępne są na: https://oknoplast.com.pl/wellness-design/