Zgodnie z szacunkami Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, roczna wartość rynku przewozów taksówkarskich wynosi ok. 7 mld zł. Zapewnia on pracę ok. 65 tysięcy taksówkarzom i odpowiada za blisko 400 mln zł rocznych przychodów do budżetu państwa. Większość tego rynku stanowią przewozy zamawiane za pośrednictwem aplikacji. Rosnące liczba kierowców oraz rosnące wyzwania rynku sprawiły, że w czerwcu tego roku Polski Związek Partnerów Aplikacyjnych wcielił w życie oddolną inicjatywę – Kodeks Dobrych Praktyk budujących właściwe relacje między firmami aplikacyjnymi i flotowymi, a kierowcami i kurierami.
– Rosnąca popularność przewozów aplikacyjnych oraz coraz większa liczba kierowców zainteresowanych tą formą współpracy z popularnymi platformami sprawiły, że szczególnego znaczenia nabrała konieczność zapewnienia jasnych, spójnych, rzetelnych i kompleksowych zasad funkcjonowania w przestrzeni społecznej. Choć Kodeks Dobrych Praktyk PZPA nie stanowi odrębnych przepisów prawa, jest praktycznym zbiorem obowiązujących norm i wyrazem samoregulacji dynamicznie rozwijającej się branży – podkreśla Łukasz Witkowski, Co-founder Natviol, aplikacji rozliczeniowej dla kierowców i kurierów.
Jakie przepisy obowiązują kierowców świadczących usługi taksówkarskie w Polsce?
Polski rynek przewozów taxi zamawianych przez aplikacje mobilne dynamicznie się rozwija. W 2018 r. jego wartość szacowana była na ok. 870 mln zł. W kolejnych latach zanotowano jej niemal trzykrotny wzrost. W 2022 r. wielkość rynku przewozów aplikacyjnych oceniana była już na 2,5 mld zł, a w 2023 r. mogła osiągnąć już ok. 3,9 mld zł. Szacunki i prognozy mówią, że w 2025 r. wartość aplikacyjnych przewozów taxi wyniesie aż ok. 4,7 mld zł.
Regulacje prawne dotyczące rynku przewozów taksówkarskich zamawianych przez aplikacje mobilne zostały wprowadzone w 2020 r. Dotyczyły one m.in. definicji pośrednictwa przy przewozie osób czy wymogu posiadania odpowiedniej licencji. Kolejne zmiany w prawie dotyczyły przede wszystkim kwestii bezpieczeństwa przewozów taxi. Nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym przyjęta w maju 2023 r., wprowadziła od września i października 2023 r. konieczność weryfikacji kierowców przez pośredników aplikacyjnych. Zostali oni także zobowiązani do przechowywania przez 5 lat informacji o kierowcach, z którymi współpracowali oraz późniejszego sprawdzania tożsamości w czasie rzeczywistym co najmniej raz na 50 przewozów, ale nie rzadziej niż co 7 dni.
Choć przewozy taksówkarskie są ściśle uregulowane przez prawo, do tej pory brakowało praktycznych norm regulujących codzienne funkcjonowanie przedstawicieli branży. Zaprezentowany w czerwcu br. Kodeks Dobrych Praktyk PZPA to oddolna inicjatywa wyznaczająca standardy relacji między aplikacjami i partnerami, a kierowcami i kurierami.
– Kodeks Dobrych Praktyk PZPA określa m.in. kryteria umożliwiające weryfikację oraz wskazuje, które podmioty wdrożyły lub wdrażają zasady gwarantujące najwyższą jakość etyczną i operacyjną prowadzonej działalności. Ponadto dokument przedstawia jasne wytyczne w zakresie odpowiedzialnego zarządzania, uczciwej konkurencji oraz codziennej działalności operacyjnej. Opiera się na czterech fundamentach: rzetelności, dobrej wierze, przejrzystości i etyce, dzięki czemu stanowi doskonałą bazę, na której można budować zrównoważony rozwój całej branży – zaznacza Łukasz Witkowski z Natviol.
Jakie zasady obowiązują kierowców aplikacyjnych?
Zgodnie z aktualnymi przepisami, osoby chcące wykonywać zlecenia za pośrednictwem popularnych aplikacji muszą mieć ukończone 18 lat, posiadać ważny dowód osobisty lub paszport, niezbędne uprawnienia do prowadzenia pojazdów oraz dokumenty potwierdzające obowiązujące ubezpieczenie. Dodatkowo kierowcy taxi muszą od co najmniej 6 miesięcy posiadać ważne polskie prawo jazdy kategorii B, aktualne badania lekarskie, dedykowane badania psychologiczne i zaświadczenie o niekaralności, które zostało wydane nie wcześniej niż 30 dni przed rejestracją w aplikacji. Ponadto, w zależności od obowiązujących przepisów lokalnych, kierowcy taxi muszą wyposażyć się w odpowiedni identyfikator lub licencję wystawianą przez właściwy urząd gminy.
Kodeks Dobrych Praktyk PZPA mówi jasno, iż platformy i partnerzy aplikacyjni nie powinni nawiązywać współpracy z kierowcami lub kurierami, którzy nie stosują się do panujących zasad lub w przeszłości rażąco naruszyli przepisy bezpieczeństwa. Firmy flotowe powinni wspierać kierowców w procesie legalizacji i rozpoczęcia współpracy, zapewniając pomoc w spełnieniu wszystkich obowiązujących wymogów formalnych i prawnych.
Kierowcy aplikacyjni zobowiązani się nie tylko do przestrzegania obowiązujących przepisów ruchu drogowego, ale także są bezpośrednio odpowiedzialni za zapewnienie swoim pasażerom bezpiecznej i komfortowej podróży. Każdy pojazd wykorzystywany w ramach prowadzonej działalności taksówkarskiej musi być zarejestrowany w Unii Europejskiej, posiadać aktualne badania techniczne i ważne ubezpieczenie OC o rozszerzonym wariancie, dedykowanym taksówkom. Dodatkowo pojazd powinien mieć od 4 do 5 drzwi i oferować co najmniej 5 miejsc, zgodnie z wpisem w dowodzie rejestracyjnym, a także posiadać odpowiednie oznakowanie i wyposażenie zgodne z przepisami transportu drogowego.